بررسی الگوهای رفتاری خانوارها در رابطه با طرح تفکیک زباله در مبدأ (مطالعۀ موردی شهر مشهد)

با توجه به افزایش تولید زباله و کمیابی اراضی تخصیص یافته برای دفن زباله در حوزۀ شهری، دل نگرانی های حاصل از خسارت های اکولوژیکی ناشی از زباله های خطرناک و زیان وارده به محیط زیست، مدیریت زباله های شهری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شده است. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات پیمایشی 391 خانوار شهر مشهد در سال 1391 و بهره گیری از الگوی توبیت به روش دو مرحله ای هکمن، الگوهای رفتاری خانوارها در حوزۀ تفکیک زباله در مبدأ بررسی شده است. بررسی اثر نهایی متغیرهای الگوی پروبیت نشان داد دیدگاه دربارۀ تأثیر تفکیک زباله بر نظافت شهر با تأثیر مثبت و انگیزۀ اقتصادی با تأثیر منفی بر تصمیم خانوارها به تفکیک کاغذ، شیشه و زباله های تر نقش دارد. تأثیر متغیر وجود باغچه بر روی تصمیم به تفکیک زبالۀ تر مثبت و تأثیر متغیرهای پرداخت های غیر مستقیم به عوامل جمع آوری زباله و درآمد بر روی تصمیم به تفکیک زباله منفی است. متغیرهای وجود باغچه تأثیر مثبت و پرداخت های غیر مستقیم به عوامل جمع آوری زباله و درآمد بر تصمیم به تفکیک زباله های تر خانوارها تأثیر منفی دارد. همچنین نتایج حاصل از برازش الگوی رگرسیون خطی (مرحلۀ دوم) بیانگر تأثیر مثبت دیدگاه دربارۀ تأثیر تفکیک زباله بر نظافت شهر و تأثیر منفی پرداخت های غیر مستقیم به عوامل جمع آوری زباله و انگیزۀ اقتصادی بر میزان تفکیک زباله های تر دارد. با توجه به یافته ها، به منظور افزایش میزان تفکیک زباله توسط خانوارها، آموزش خانوارها در ارتباط با مسائل زیست محیطی زباله ها و چگونگی تفکیک اصولی و صحیح زباله های قابل بازیافت و ایجاد سازوکارهای مناسب انگیزشی در خانوارها برای کاهش تولید زباله و افزایش مشارکت در نظام تفکیک زباله ها به برنامه ریزان این عرصه پیشنهاد شد.